Hamburger Dom: achter de schermen van de grootste kermis van Noord-Duitsland
Reportage
Klassieke draaimolens, spannende, moderne attracties en een bonte diversiteit aan lekkernijen. Op de kermis Hamburger Dom vormen oud en nieuw een harmonieus samenspel voor tijdloos vermaak. En het wordt allemaal mogelijk gemaakt door vele ijverige handen en krachtige trucks van Mercedes-Benz.
"Of het nu dag of nacht is, of het nu regent of sneeuwt, de zaken gaan door."
– Gino Schütze, exploitant op de kermis Hamburger Dom
Over enkele dagen zal hier weer het vrolijke gejuich van zowel kinderen als volwassenen overheersen. Bij de bont beschilderde kraampjes en draaimolens zal het naar suikerspinnen, gebrande amandelen en worsten ruiken. En door de vreugdekreten van de mensen in de attracties en het piepen van de banden van de botsautootjes heen zullen nieuwe en oude hits worden aangekondigd.
Voordat alle kraampjes en attracties van het winterfestival op het Heiligengeistfeld in de wijk St. Pauli in Hamburg zijn opgebouwd, is er nog veel werk te verrichten. De circa 250 kermisexploitanten hebben ruim twee weken de tijd om het 1,6 kilometer lange veld om te toveren tot een wereld vol belevenissen voor jong en oud.
Horsepower in action.
Over vier dagen begint het. Gino Schütze, zijn vader Rudolf en de vijf Roemeense medewerkers zijn nog druk aan de slag. Ze zijn al drie dagen bezig met opbouwen en er staan al grote delen van het 30 meter lange spookhuis met karretjes. Binnen in het spookhuis ligt echter nog veel werk op het team te wachten. En zodra alles staat, valt er nog genoeg onderhoud uit te voeren. Bovendien moeten er onderdelen worden gereinigd en kapotte lampen vervangen. "Het is eigenlijk nooit zo dat er niets te doen is", vertelt Gino.
Onmisbaar bij de opbouw van 'Slot Dracula' zijn de drie gele Mercedes-Benz bakwagens met kraan waarmee zo'n 870 kilogram kan worden opgetild. Bovendien beschikt het familiebedrijf over vier aanhangwagens. Net als veel andere kermisondernemers zweert de familie van Gino bij voertuigen met de ster: "We hebben altijd al Mercedes trucks gehad, vroeger 320-series met 10 en 26 cilinders." Tegenwoordig hebben we een 1850 SK, 1848 SK (beide bouwjaar 1994) en een 1735 SK (bouwjaar 1990). "Dat zijn onze werkpaarden. Ze zijn weliswaar wat ouder, maar heel goed onderhouden", zegt de 32-jarige trots.
Dat geldt ook voor het spookhuis, dat in 1975 met de hand door een attractiebedrijf is gebouwd, maar in de loop der jaren wel opnieuw in de verf gezet en gemoderniseerd is. In Oberhausen, in de hal van het familiebedrijf, staat zelfs – weliswaar uit elkaar gehaald – het oudste rondreizende spookhuis met karretjes van Duitsland, uit 1923.
Even lekker schrikken: 'Slot Dracula'.
Al generaties lang exploitant en Mercedes-fan.
Al zeven generaties lang is de familie Schütze actief als kermisexploitant. Ze staan met hun twee spookhuizen op kermissen in praktisch heel Duitsland. "We hebben ook een keer in Luxemburg gestaan", benadrukt Gino. Het reizen hoort erbij. Wat dat betekent, leer je al van kleins af aan: Gino moest als kind soms wel elke week naar een andere school. "Het vormt je en je wordt er zelfstandig van", zegt Gino. En met een lach op zijn gezicht voegt hij eraan toe: "Onder iemand anders werken is niets voor mij."
Een klassieke opleiding tot kermisexploitant is er niet. Die taak nemen, zoals bij hem, meestal de ouders op zich. "Je leert een beetje van alles, maar dan kun je eigenlijk ook alles zelf maken, van elektriciteit en motoren tot aan rollen tot tandwielen."
Gino spreekt zelfs een beetje Roemeens. Hij heeft het zichzelf geleerd om met zijn medewerkers te kunnen praten. Ander werk dan exploitant kan hij zich niet voorstellen: "Mensen blij maken, steeds andere steden en altijd nieuwe dingen, daar word ik gelukkig van." Het is ook een van de redenen dat hij en zijn vrouw, die eveneens uit een kermisfamilie komt, hopen dat hun vierjarige dochter de familietraditie ooit zal voortzetten.
Passie voor het kermisleven.
Ook Wilfried Voß uit Lüneburg heeft het kermisleven met de paplepel ingoten gekregen – met alles wat erbij hoort: "Ik heb op minstens 100 scholen gezeten." In mijn jeugd wilde ik eerst nog decorateur worden, maar ik besloot uiteindelijk toch 'zelfstandige te worden', zoals dat onder kermisexploitanten heet. Toen Wilfried 22 jaar oud was, wilden zijn broer en hij dan hun eigen attractie kopen. Het geld daarvoor hadden ze echter niet en hun vader was ertegen. Maar ze wisten toch een bankier zo ver te krijgen hun een lening voor het 'Vliegende tapijt' te verstrekken.
Familietraditie met een ster.
Inmiddels exploiteert de 66-jarige vader van drie volwassen kinderen, waarvan beide zonen eveneens kermisondernemers zijn, in totaal vier drankkraampjes. "En ook al heeft mijn dochter haar eigen leven, ze helpt me in het weekend', benadrukt Wilfried. Met de 'Zum Störtebeker', die tegenover de gebakwagen van zijn broer staat, houden ze de al-zes-generaties-lange familietraditie in ere.
Ook de verbondenheid met Daimler maakt er deel vanuit: "We rijden al zo'n 50 jaar met dit merk. We hebben een 180 'Ponton', een '/8' en ook nog een 190, 200, 220, 300 en 280 gehad", vertelt Wilfried. In zijn garage heeft hij bovendien een perfect onderhouden 'Pagode-SL' (bouwjaar 1969) staan. Maar het cliché dat exploitanten graag met hun grote wagens pronken, wil hij toch ontkrachten: "Op de 'Pagode' na worden ze alleen maar voor het werk ingezet." Op het kermisterrein is inderdaad maar één wagen zonder trekhaak te vinden. Wilfried: "Grote wagens zijn hier niet om mee te pronken, maar om te werken."
Onmisbaar: de 814 LK.
Ook de 23 jaar oude, maar bijzonder goed onderhouden blauwe 814 LK met 136 moet vol aan de bak en wordt gebruikt om het 'terras' van de 18 ton zware drinkkraam, de 'Zum Störtebeker', naar de kermis in Noord-Duitsland te brengen. Zelf zittend niets doen, kan Wilfried zich niet voorstellen: "'s Avonds lekker vrij, dat is er voor ons niet bij." Hij moet nu 170 leds verwisselen. En na het opbouwen moet van binnen en buiten alles worden gepoetst en moeten de glazen worden gespoeld. Maar als het stralende licht van meer dan 1000 leds 's avonds dan op Wilfried valt, is de fonkeling in zijn ogen te zien.
"Grote wagens zijn hier niet om mee te pronken, maar om te werken."
– Wilfried Voß, exploitant op de kermis Hamburger Dom
De Hamburger Dom.
Naast de Sint-Michielskerk, de concertzaal Elbphilharmonie en de straat Reeperbahn is ook de kermis Hamburger Dom een waar uithangbord voor de hanzestad. Drie keer per jaar vindt de grootste kermis van Noord-Duitsland plaats op het Heiligengeistfeld. De kermis duurt steeds vier weken en trekt grote aantallen bezoekers: in 2016 kwamen er zo'n 7,5 miljoen mensen op af. De Hamburger Dom is daarom ook in economisch opzicht groots. De draaimolens, spelkraampjes en etens- en drankkraampjes en verdere attracties vormen de bron van bestaan voor ongeveer 250 bedrijven met in totaal meer dan 2000 mensen in dienst. Het gaat hierbij vaak om kleine tot middelgrote familiebedrijven die al generaties lang op deze manier in hun levensonderhoud voorzien.
De kermis is voortgekomen uit de jaarmarkt in de straat Speersort bij de Mariadom te Hamburg. Al in de 11e eeuw was het gebruikelijk dat de handelaren bij slecht weer bescherming zochten in de kapellen van de dom – het was dan 'domtijd'. Sinds 1900 vindt het evenement plaats op het 20 hectare grote Heiligengeistfeld in de wijk St. Pauli.
Ook fraai als het donker is: het lichtspektakel op het Heiligengeistfeld.
Foto's: Christoph Börries
Commentaar
Graag inloggen als u een reactie wilt toevoegen.
1 Commentaar